نقشه برداری مجموعه ای از محاسبات و اندازه گیری است که منجر به تهیه ی نقشه میشود . در هر عملیات نقشه برداری وجود خطا(خطای سیستماتیک و اتفاقی) محرز و اجتناب ناپذیر است. با بررسی خطاها میتوانیم در عمل اندازه گیری به دقت مطلوب برسیم و بدیهی است اندازه گیری دقیق منجر به محاسبات دقیق می شود . به جای  استفاده از  وسایل گران قیمت و اتلاف وقت ، میتوانیم از روش هایی استفاده کنیم که با حداقل کار و هزینه به دقت مناسبی دست یابیم .

اندازه گیری هایی که به دست می آوریم با اندازه های واقعی اندکی اختلاف دارند که به این اختلاف ،خطا میگویند.

منابع عمده این خطا ها عبارتند از:

1- عوامل طبیعی 2- عوامل انسانی 3- عوامل دستگاهی

عوامل طبیعی:

تغییرات دما، شکست نور ، باد ، تغییرات زمین…

عوامل انسانی:

عدم تسلط و تجربه در کار ، ایجاد اختلال در حواس انسانی مثل بینایی و شنوایی…

عوامل دستگاهی :

نتیجه ی نارسایی فنی دستگاه یا تنظیم نبودن قسمت هایی از دستگاه می باشد . با پیدا کردن مشکل پیش آمده و استفاده از یک روش مناسب و تصحیح لازم ، میتوانیم اثر آن را از بین ببریم.

خطاها به سه گروه زیر تقسیم بندی میشوند:

• اشتباه
• خطای تدریجی یا سیستماتیک
• خطای تصادفی یا اتفاقی

اشتباه:

خطایی است که بر اثر بی دقتی ، بی توجهی و بی تجربگی به وجود می آید که حتما باید این عامل خطا رو از محاسبات حذف کنیم .

برای شناسایی اشتباه در عملیات نقشه برداری میتوانیم عملیات را به صورت رفت و برگشتی انجام دهیم .

خطای سیستماتیک:

خطایی است که الگوی مشخصی دارد و مقدار و علت آن مشخص می باشد. مقدار و جهت این خطا ها در شرایط مشابه اندازه  گیری یکسان است. برای مثال میشود به خطای یونسفری و تروپسفری اشاره کرد.  ترازو های اندازه گیری وزن افراد که دچار خطای سیستماتیک هستند وزن افراد را همواره کمتر یا بیشتر از وزن واقعی آن ها نشان میدهد.

خطای کلیماسیون (خطای محور دیدگانی دوربین ) جزعی از خطای سیستماتیک محسوب میشودو هنگامی رخ میدهد که دوربین تراز باشد و محور دیدگانی افقی نباشد .

خطای اتفاقی :

در صورت برطرف شدن خطاهای فوق ، باز هم خطا در اندازه گیری وجود دارد که به آن خطاهای اتفاقی میگوییم.

که قابل پیش بینی نمی باشند و نمیتوان آن هارا تصحیح یا محاسبه کرد

نا رسایی حواس انسانی ، عدم دقت کافی و نقص دستگاه اندازه گیری میتواند از علل به وجود آورنده ی آن باشد.

نکته:

اشتباهات معمولا بزرگ و قابل ردیابی هستند و میشود آن ها را حذف یا تصحیح کرد و با کنترل اندازه گیری از پیش آمد آن جلوگبری نمود.

خطاها مقدارشون کوچک و گاهی غیر قابل کنترل و تصحیح میباشند.

نویسنده : حنانه فراهانی