سبک معماری فولدینگ چیست؟

«فولدینگ» اصطلاحی است که پس از گرایش نظری پست مدرنیسم ظهور یافت و به معماری اواخر قرن بیستم معروف شد. باروک کانسپت اصلی گرایش فلسفی فولدینگ است که توسط فیلسوف فرانسوی، ژیل دلوز آورده شد. سبکی که پس از نظریه ی ساختارگرایی به آن پرداخته شد. فلسفه ی دلوز از سازه ی معماری کلیسای باروک بهره برداری شده است. لغت «فولد» تاکیدی بر روابط دشواری است که بین معماری و فلسفه وجود دارد.

«فولد» موضوعات متفاوتی را در معماری مطرح کرده است و از آن جمله ایده ی لین از فرم متحرک، شبکه های آیزنمن و ایده های بافت مبنا، آنالیز کیپینز از معماری جدید در دنیای پست مدرن و لندسکیپ در زمینه فولدینگ، ایده های شیردل از تیپولوژی به عنوان منابع فرهنگی و علمی فولدینگ و معماری در هم پیچیده شده که همگی در سامانه های مفهومی معماری فولدینگ است. کارهای سبک فولدینگ، معمولاً متشکل از لایه‌هایی است که به صورت هم ارتفاع در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و هیچ یک نسبت به دیگری وجه تمایزی ندارند. این سبک را به دلیل استفاده از فرم‌های نرم و منحنی با لقب معماری نئوباروک نیز می‌شناسند.

معماري فولدینگ در مقیاس شهري در جایی بین زمینه گرایی و بیان گرایی قرار دارد. فرم هاي انعطاف پذیر نه به صورت کامل هندسی و نه به شکل هاي دلبخواهی هستند. در مقیاس شهر، این لایه هاي تا شده و انعطاف پذیر، نه نسبت به بافت مجاور خود بی تفاوت اند و نه مطابق با آنند، بلکه از شرایط محیطی بهره می جویند و آن ها را در منطق پیچ خورده و منحنی خود جاي می دهند.

ویژگی های معماری فولدینگ

از مشخصه های بارز معماری فولدینگ می توان به نکات زیر اشاره کرد:

• کثرت گرایی
• افقی گرایی
• ضد دوگانگی
• ضد مرکز گرایی
• ضد سلسه مراتب
• ضد خرد گرایی
• ضد فرا روایت
• انعطاف پذیری
• انتقال فرم
• فرم ضعیف

منظور از انعطاف پذیری چیست؟

فرم های معماری در این سبک بیشتر به صورت منحنی و نرم هستند و به راحتی می توانند به فرم های دیگر تبدیل شوند. این ویژگی را می توانید در ساختمان «مرکز فرهنگی حیدر علی اف» کشور آذربایجان ببینید. پوسته این ساختمان کاملا نرم و منعطف است و در هر نقطه با توجه به کاربرد فضا شکلی خاص به خود می گیرد. ناگفته نماند معمار داخلی این اثر سارا شیخ اکبری، زنی ایرانی است. او از همان لایه های نرم و منعطف سبک فولدینگ در طراحی داخلی این بنا استفاده کرده است؛ لایه هایی که با حرکت آزادانه خود از سطح برخاسته روی دیوار می روند و روی سقف به حرکت روان و سیال خود ادامه می دهند.

منظور از لایه به لایه بودن معماری فولدینگ چیست؟

هر فضا در ساختمانی به سبک فولدینگ، شبیه یک لایه است. این لایه ها گاهی به صورت موازی در کنار هم قرار می گیرند و گاهی درهم پیچ و تاب می‏خورند. لایه لایه بودن بارزترین ویژگی این سبک‎ است و تقریبا در تمام ساختمان های این سبک دیده می شود.
یکی از ویژگی های این لایه ها این است که از محیطی که در آن قرار گرفته اند، تبعیت می کنند. این لایه لایه بودن نه تنها در شکل کلی بنا بلکه در طراحی فضاهای داخلی هم مشهود است و به دلیل تکرار این لایه ها که سبب ریتم در طراحی می شود، جلوه ای خاص به ساختمان می دهد.

سازه های افقی بر عمودی ارجحیت دارد

معماران این سبک با ساختمان های بلند عمودی مخالف هستند. بیشتر ساختمان هایی که به این سبک ساخته شده اند، شکل افقی دارند. شاید این یکی از همان دلایلی باشد که کمتر این نوع ساختمان را در معماری جدید ایران می بینیم. «گرگ لین» یکی از معماران مشهور این سبک، در یک حرکت نمادین طبقات مختلف «برج سیرز» را که یکی از بلندترین ساختمان‏های ساخته شده به این سبک بود به صورت لایه هایی درآورد و آنها را به صورت افقی در کنار هم قرار داد. او با این کار مخالفت خود را با ساختمان های بلند عمودی اعلام کرد.

دیدگاه و روش کار معماران حیطه معماری فولدینگ

باید توجه داشت که خاستگاه فلسفه فولدینگ در فرانسه و  معماری فولدینگ در امریکا بوده است.

این معماران در کارهاي جدید خود پیچیدگی را با وحدت یا تقابل نشان نمی دهند بلکه به صورت نرم و انعطاف پذیر، پیچیدگی ها و گوناگونی هاي مختلف را در هم می آمیزند. این کار باعث از بین بردن تفاوت ها نمی شود؛ و حتی باعث ایجاد یک پدیده ي همگون و یکپارچه نیز نمی گردد، بلکه این عوامل و نیروها به صورت نرم و انعطاف پذیر در هم می آمیزند. هویت و خصوصیت هر یک از این عوامل در نهایت حفظ می شود مانند لایه هاي درونی زمین که تحت فشارهاي خارجی تغییر شکل می دهند در عین این که خصوصیات خود را حفظ می کنند.

آثار سبک معماری فولدینگ

مرکز گردهمایی کلمبوس در ایالت اهایو، آمریکا.
خانه لویس در کلیولند آمریکا.
خانه ایمندورف، د‌وسلدورف، آلمان.
برج سیزر در شهر شیکاگو.
طرح مرکز هنرها در دانشگاه اموری در شهر آتلانتا در آمریکا ۱۹۹۳ و …